08.10.2010.
Izvor:
Vijesti – elektronsko izdanje
NIJE VAŽNO KOLIKO JE KOMPJUTERA VEĆ ONIH KOJI ZNAJU DA IH KORISTE
“VIJESTI” ISTRAŽUJU KAKO DRŽAVA POPISOM NAMJERAVA DA UTVRDI KOLIKO GRAĐANA VLADA SAVREMENIM TEHNOLOGIJAMA
Biti kompjuterski pismen danas se izjednačava sa poznavanjem abecede. U skladu sa tim (i preporukama Evropske unije), i Crna Gora će, na popisu stanovništva u aprilu 2011, prebrojati koliko je među nama onih koji vladaju kompjuterskim vještinama, ali i utvrditi da li na lokaciji gdje stanujemo postoji internet veza. Postojanje internet veze nije teško evidentirati, no, još je nejasno na koji način će, tokom popisa, biti utvrđeno da li ispitanici zaista posjeduju kompjuterska znanja.
U Crnoj Gori, prema mišljenju Radovana Rutešića, savjetnika ministra za ICT i standard u Ministarstvu prosvjete i nauke (MPIN), postoji značajan procenat onih koji posjeduju računare. Takođe, navodi on, nije zanemarljiv broj onih koji imaju računar, ali nijesu informatički pismeni.
– Kompjuterska pismenost je definisana kao sposobnost korišćenja osnovnih kompjuterskih aplikacija za ostvarivanje svakodnevnih zadataka – navodi Biljana Sekulović, iz Odjeljenja demografije i popisa stanovništva crnogorskog Zavoda za statistiku (Monstat).
Rutešić kaže da u mnoštvu različitih definicija kompjuterske pismenosti, njenu osnovu predstavlja “stepen znanja i sposobnost samostalnog rada u najšire primijenjenim kompjuterskim alatima, odnosno programima, kao što su alati za rad sa dokumentima, pisanje teksta i komunikaciju”.
– Namjerno naglašavam sposobnost samostalnog rada, jer se osoba ne može smatrati informatički pismenom ako ne može samostalno da ispiše neki tekst, pošalje mejl, da pronađe ono što je interesuje na internetu, ili ne može da se snađe ako promijeni kompjuter, već joj je uvijek potrebna neka vrsta pomoći – kaže Rutešić.
U Monstatu navode da će, na pitanje o kompjuterskoj pismenosti, koje će na popisu biti postavljano licima starijim od 10 godina, biti prikupljane informacije o njihovoj sposobnosti korištenja alata za obradu teksta, programa za tabelarne kalkulacije, alata za upravljanje elektronskom poštom, kao i sposobnosti prelistavanja stranica na internetu.
Neki primjeri takvih programa su i oni koji su među crnogorskim korisnicima računarske opreme najrašireniji – proizvodi kompanije Microsoft: operativni sistem Windows, kancelarijski paket Office (Word, Excel…), Internet Explorer – kao alat za pregled sadržaja na internetu, te Outlook za upravljanje elektronskom poštom. Tu su i besplatni alati kao Linux, Open Office…
Na popisu stanovništva 2003. godine, o pismenosti uopšte, na pitanje “Da li je lice pismeno”, u popisnom obrascu postoje samo odgovori “da” i “ne”. U rezultatima popisa, te publikacijama koje oni sadrže, opisano je da su pismenim smatrana lica sa završena više od tri razreda osnovne škole, lica koja su završila jedan do tri razreda osnovne škole, te lica bez škole, koja su bila u stanju da napišu i pročitaju kratak tekst u vezi sa svakidašnjim životom.
Kako tokom narednog popisa utvrditi kompjuterske vještine? Bez jasnog metoda za utvrđivanje nečije pismenosti u radu sa računarom (a gdje su mobilni telefon, PDA, GPS i slični uređaji…), možemo dobiti mutnu sliku, te na pogrešnim brojkama kreirati servise i usluge za građane, koji u stvari ne umiju da ih koriste.
MPIN i Ministarstvo za informaciono društvo (MID) uradili su Strategiju za uvođenje ECDL standarda (European Computer Driving Licence), koja je usvojena u četvrtak.
ECDL program se sastoji od sedam modula i nakon uspješnog polaganja dobija se ECDL – licenca koja je priznata praktično u svim zemljama Evropske unije i mnogim drugim zemljama članicama programa ICDL – SAD, Kanada, Australija, afričke i azijske zemlje. Programi i standardi za sve module su nezavisni od platforme i softvera koji se koristi. Odlukom Evropske komisije iz 1997. godine ECDL program je propisan za standard osnovnog informatičkog obrazovanja, a vlade i međunarodne organizacije su ga usvojile kao opšteprihvaćeno mjerilo znanja za krajnje korisnike personalnih računara.
Cilj Strategije za uvođenje ECDL standarda je promovisanje i priznavanje ECDL-a, obezbjeđivanje infrastrukture za masovniju obuku i testiranje građana, kao i uvođenje obaveznosti posjedovanja ECDL sertifikata na određenim radnim mjestima u Crnoj Gori.
– Kao i u svim ostalim sferama, i u ovoj oblasti je neophodna standardizacija znanja i vještina koje bi svaki pojedinac trebalo da posjeduje. Ukoliko se ne izvrši standardizacija i ne definiše jedinstven sertifikacioni program, proces upoređenja znanja i vještina kandidata koji posjeduju različite sertifikate je znatno komplikovaniji i zahtijeva dodatne provjere i testiranja – kaže Bojana Minić iz beogradske kancelarije ECDL-a, koja pokriva i Crnu Goru.
Postojanje standarda bi u određenoj mjeri olakšalo popis: lica koja posjeduju sertifikat njime dokazuju svoje vještine, u ovom slučaju kompjuterske. No, uz ECDL, postoje i druge licence koje se izdaju na tržištu, te lica koja su samostalno savladala rad na računaru i za to nemaju pismene dokaze… Sva neverifikovana znanja se, kako kaže Minićka, moraju uzeti sa izvjesnom dozom rezerve, jer ne postoji dokument koji ih potvrđuje.
Nivoi informatičke pismenosti su, prema riječima Radovana Rutešića iz MPIN, različiti. Za popis stanovništva i pitanje kompjuterske pismenosti, dovoljno je da postoji uređen sistem utvrđivanja znanja, i to može biti i ECDL, kojim je definisana opšta informatička pismenost, na dva nivoa, osnovni i napredni. Osim opšte informatičke pismenosti, navodi Rutešić, postoje i osobe koje se profesionalno bave informatikom i završile su razne informatičke fakultete, smjerove, specijalističke ICT kurseve, akademije… U osnovnim i srednjim školama uveden je niz obaveznih i izbornih ICT predmeta, koji učenicima pružaju mogućnost sticanja kako osnovne informatičke pismenosti, tako i specijalističkih znanja. I ta znanja su dokaziva. Ipak… koliko je samo onih koji imaju kreiran profil na popularnoj društvenoj mreži Facebook, i prilično se dobro snalaze na njoj, a s druge strane ne razumiju organizaciju dokumenata u računaru, imaju poteškoća u savladavanju osnovnih operacija u programu za obradu teksta, pa im jednostavna promjena fonta izgleda kao uništenje dokumenta na kojem rade satima… Ili, kako kaže Rutešić, koliko je onih kojima je i sama promjena računara bauk… A da ih pitate jesu li kompjuterski pismeni, kazali bi da jesu.
Broj (stvarno) kompjuterski pismenih građana je od pomoći u kreiranju strategije za dalja ulaganja u ICT obrazovanje, kao i planiranje investicija u IT i sektor telekomunikacija. Dosad su u Crnoj Gori, zahvaljujući istraživanjima Instituta za strateške studije i prognoze, bili dostupni makar podaci o upotrebi ICT u domaćinstvima i preduzećima. Slično istraživanje, istina još u fazi testa, trenutno sprovodi Monstat. Do ovog popisa 2011. nismo brojali koliko oni koji posjeduju opremu, računar, mobilni telefon… zaista i umiju da ih iskoriste, da zahvaljujući njima unaprijede svoja umijeća, obogate znanja, ubrzaju određene procese, zaborave nepovjerenje i počnu kupovati proizvode i u prodavnicama širom globalne mreže…
Bez kompjuterski pismenih građana ne mogu da zažive sistemi elektronske vlade, elektronskog zdravlja, elektronskog obrazovanja. Dugački redovi će i dalje biti slika naših administrativnih šaltera…
Informatička pismenost donosi značajne finansijske efekte. Italija godišnje troši 15,7 milijardi eura na rješavanje problema uzrokovanih kompjuterskim virusom, pomaganje onima koji rade na računaru, a nisu opismenjeni… Prosječan državni službenik koristi tri sata nedjeljno tražeći pomoć za rad na računaru, mahom od kolege, pa se vrijeme dvostruko gubi, što pri cijeni rada od deset eura na sat, prema računici norveških i švedskih analitičara, iznosi 1.700 eura godišnje po zaposlenom. Za MPIN dobijeni procenat kompjuterski pismenih građana biće značajan pokazatelj napora uloženih u proces ICT opismenjavanja.
Brine tišina iz Ministarstva za infomaciono društvo na pitanja “Vijesti” na ovu temu. Moguće da zaista to Ministarstvo ni na koji način nije uključeno u budući popis. Ipak, čudi da nadležni nisu imali odgovor makar na pitanje o značaju dobijenih rezultata za dalji rad ministarstva koje je nosilac razvoja informacionog društva…
Žene duplo pismenije
U Crnoj Gori postoji jedan partnerski i devet testnih ECDL centara, koji su od 2005, kada je kod nas počela sertifikacija po tom programu, dodijelili 3.287 diploma. Od tog broja, 2.367 ECDL sertifikata su dobile žene, a 920 muškarci.
ECDL je prihvaćen u 147 zemalja, preveden na 36 svjetskih jezika i po njemu je sertifikovano preko 10 miliona kandidata. Sertifikati koje kandidati steknu u ovlaštenim ECDL testnim centrima u Crnoj Gori priznaju se u cijelom svijetu.
ECDL se sastoji od modula kroz koje se obrađuju osnove informacionih tehnologija, upotreba računara i upravljanje datotekama, obrada teksta, tabelarne kalkulacije, baze podataka, kompjuterske prezentacije i informacije i komunikacija.
U beogradskoj kancelariji ECDL-a navode da je najveći doprinos podizanju informatičke kulture među zaposlenima u Crnoj Gori dalo Ministarstvo zdravlja, podizanjem svojih novih informacionih sistema i elektronskog praćenja troškova liječenja.
Monstat radi probno istraživanje
U Monstatu je u toku pilot istraživanje o upotrebi informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) u preduzećima, domaćinstvima i pojedinačno. Prema riječima Andrije Đurovića, višeg savjetnika za meta podatke i uzorak, upitnici su usklađeni sa preporukama Eurostata i usvojeni nakon što su dati na uvid odgovornima u MID. Kako je riječ o pilot projektu, rezultati istraživanja neće biti objavljeni, jer se testiraju instrumenti njegove realizacije. S druge strane, i uzorak preduzeća i domaćinstava je relativno mali da bi se dobili rezultati zadovoljavajućeg kvaliteta. Đurović je kazao da u Monstatu očekuju da ICT istraživanje postane dio redovnih istraživanja najkasnije 2012. godine.
Damira KALAČ
